shutterstock_1224910369

Ιατρείο ψωρίασης

Τι είναι η ψωρίαση;

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του δέρματος η οποία πλην του δέρματος, μπορεί να προσβάλλει τα νύχια και τις αρθρώσεις και σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις τους βλεννογόνους. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει περίπου το 1-3% του πληθυσμού του Δυτικού κόσμου, με τα ποσοστά να είναι χαμηλά στις ΗΠΑ και υψηλά στις Σκανδιναυικές χώρες (μέχρι 8,5%). Η επίπτωση στους Λατινοαμερικάνους, Αφρικανούς και Ασιάτες βρίσκεται κάτω από 0,5%. Παγκοσμίως, υπολογίζονται 125.000.000 άνθρωποι ότι πάσχουν από ψωρίαση, 15.000.000 στην Ευρώπη,  περίπου 250.000 στην Ελλάδα.

Τι προκαλεί την ψωρίαση;

Η ψωρίαση είναι νόσος με γενετικό υπόστρωμα. Γνωρίζουμε σήμερα αρκετά γονίδια να σχετίζονται με την εμφάνιση της.  Οι πάσχοντες από ψωρίαση αναφέρουν θετικό οικογενειακό ιστορικό για τη νόσο περίπου στο 1/3 ενώ για τους μονοζυγωτούς διδύμους η πιθανότητα εμφάνισης και στους δύο αγγίζει το 73%.  Όμως επιπλέον παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν την εκδήλωση της, όπως οι λοιμώξεις, μεταβολικές και ενδοκρινολογικές διαταραχές, φάρμακα, τραυματισμοί, εποχιακοί παράγοντες, το stress, το αλκοόλ, το κάπνισμα, η παχυσαρκία.

Πρόκειται για νόσημα μεταδοτικό;

Η ψωρίαση δεν οφείλεται σε μικρόβια, ιούς, μύκητες ή παράσιτα και για αυτό δεν είναι μεταδοτικό νόσημα.

Πως εκδηλώνεται η ψωρίαση;

Η ψωρίαση μπορεί να έχει διάφορες μορφές, όμως η περισσότερο συχνή είναι η κοινή ψωρίαση κατά πλάκας, η οποία αφορά περίπου το 80% των ασθενών. Εμφανίζεται με τη μορφή ερυθρών πλακών, με διαφόρου βαθμού πάχος, συνήθως καλά περιγεγγραμμένων, και καλυπτόμενων από ένα αργυρό λέπι. Η συνηθέστερη εντόπιση είναι οι αγκώνες, τα γόνατα, ο κόκκυγας, το τριχωτό της κεφαλής. Βεβαίως οποιαδήποτε περιοχή μπορεί να προσβληθεί σε μικρή έκταση ή να φτάσει σε σχεδόν καθολική προσβολή του σώματος. 

Η ηλικία ενός ατόμου παίζει ρόλο στην εμφάνιση της νόσου;

Η ψωρίαση μπορεί να προσβάλλει οποιαδήποτε άτομο, σε οποιαδήποτε ηλικία, από τη γέννηση έως την υπερήλικο ζωή. Παρόλα αυτά υπάρχουν δύο ηλικιακές περίοδοι, όπου η νόσος έχει τη μεγαλύτερη επίπτωση. Η πρώτη αφορά τη 2η με 3η δεκαετία της ζωής, όπου παρατηρείται η έναρξη της νόσου για το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών. Η δεύτερη αιχμή έναρξης της ψωρίασης βρίσκεται στην 6η με 7η δεκαετία της ζωής.

Στην πρώτη περίπτωση της πρώιμης έναρξης, η νόσος συνήθως  είναι σοβαρότερη από ότι στη δεύτερη όψιμη εμφάνιση της.

Η εποχή και ο καιρός επηρεάζει την ψωρίαση;

Η ψωρίαση παρουσιάζει ύφεση κατά κανόνα το καλοκαίρι. Φαίνεται ότι η ηλιακή ακτινοβολία έχει θετική επίδραση στη νόσο και οι βλάβες τις οποίες «βλέπει» ο ήλιος, υποχωρούν σταδιακά. Παρόλα αυτά, υπάρχουν λίγοι ασθενείς (λιγότερο από 10%) οι οποίοι δεν ωφελούνται από τον ήλιο και μπορεί το εξάνθημα της ψωρίασης να επιδεινωθεί με την έκθεση στον ήλιο. 

Πως οι λοιμώξεις επηρεάζουν τη νόσο;

Η έναρξη της ψωρίασης σε νέα άτομα έχει σχετισθεί με την εμφάνιση λοιμώξεων, κυρίως στρεπτοκοκκικών. Στις περιπτώσεις αυτές, η ψωρίαση συνήθως εμφανίζεται με μία μορφή η οποία λέγεται σταγονοειδής ψωρίαση. Εδώ οι βλάβες είναι μικρές βλατίδες ή πολύ μικρές πλάκες, οι οποίες καλύπτονται με λέπι, θυμίζουν σταγόνα και μπορούν να εκτείνονται σε όλο το σώμα. Αν και αυτή η μορφή υποδεικνύει ασθενή υποψήφιο  να αναπτύξει κοινή ψωρίαση κατά πλάκα με χρόνια πορεία, σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να υποχωρήσει πλήρως και να μην απασχολήσει τον ασθενή ξανά ή τουλάχιστον για πολλά χρόνια.  

Γενικά όμως κάθε είδους λοίμωξη μπορεί να επηρεάσει μια υπάρχουσα ψωρίαση, προκαλώντας συνήθως επιδείνωση ή και αλλαγή της μορφής της ψωρίασης σε δυσκολότερες μορφές αυτής (ερυθροδερμική, φλυκταινώδης ψωρίαση). Η αντιμετώπιση της λοίμωξης, θα επαναφέρει και την ψωρίαση στην ηπιότερη μορφή της.

Οι τραυματισμοί του δέρματος επηρεάζουν την ψωρίαση;

Σε ασθενείς με ψωρίαση ή με προδιάθεση να αναπτύξουν ψωρίαση μπορεί ένας τραυματισμός του δέρματος να οδηγήσει στην εμφάνιση της ψωρίασης σε αυτή τη θέση. Ο τραυματισμός μπορεί να είναι μηχανικός, χημικός, ένα έγκαυμα κ.α. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται Koebner και είναι συχνότερο στους νεότερους και τα παιδιά.

Τι εννοούμε λέγοντας ότι ορμονικοί και μεταβολικοί παράγοντες επηρεάζουν την ψωρίαση;

Το γεγονός ότι η ψωρίαση εμφανίζεται συχνότερα στη 2η προς 3η δεκαετία της ζωής ή στην 6η προς 7η, υποδηλώνει ότι οι ορμονικές αλλαγές της εφηβείας ή της εμμηνόπαυσης αντίστοιχα, μπορεί να παίζουν ρόλο εκλυτικό για τη νόσου. Αλλά και άλλες ορμονικές διαταραχές, όπως αυτές του θυρεοειδούς, ή μεταβολικές διαταραχές (π.χ. παχυσαρκία)  μπορούν να προκαλούν ή να επιδεινώνουν μια προϋπάρχουσα ψωρίαση.

Υπάρχουν φάρμακα τα οποία σχετίζονται με την εμφάνιση της ψωρίαση;

Έχει παρατηρηθεί ότι η ψωρίαση μπορεί να πυροδοτείται από τη λήψη μερικών φαρμάκων, όπως κάποιων αντιυπερτασικών (β – αποκλειστές), του λιθίου, των ανθελονοσιακών, μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών κ.α.

Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ψωρίαση ειδικών εντοπίσεων;

Υπάρχουν κάποιες ανατομικές περιοχές του σώματος, των οποίων η έκταση αν και δεν είναι μεγάλη, όταν προσβληθούν από ψωρίαση δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα στον ασθενή. Αυτές οι εντοπίσεις είναι το πρόσωπο, οι παλάμες και τα πέλματα, τα γεννητικά όργανα, τα νύχια, η προσβολή των πτυχών του σώματος (μασχάλες, μηρογεννητικές περιοχές, υπομαζική περιοχή). 

Η ψωρίαση στο πρόσωπο, είναι σπάνια, όμως όταν εμφανίζεται δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στον ασθενή και μεγάλη ψυχολογική επιβάρυνση.

Ψωρίαση στις παλάμες και τα πέλματα μπορεί να εμφανιστεί περίπου στο 40% των ασθενών ως μοναδική εκδήλωση ή κάποια στιγμή στην πορεία μιας ψωρίαση  με κύρια εντόπιση άλλα μέρη του σώματος. Ερυθρές πλάκες με παχύ συνήθως λέπι καλύπτει τις παλάμες ή/και τα πέλματα, οι οποίες συχνά συνοδεύονται από διαβρώσεις (ανοίγματα του δέρματος) δημιουργούν πόνο, δυσκαμψία στα χέρια ή δυσκολία στη βάδιση όταν πρόκειται για τα πέλματα, δυσκολία στην εργασία. Σε αυτή την περίπτωση τα λειτουργικά προβλήματα μπορεί να είναι πολύ σοβαρά, ενώ παράλληλα περιορίζεται η κοινωνικότητα αυτών των ανθρώπων.

Η προσβολή των νυχιών (ψωριασική ονυχία)  αποτελεί μια άλλη σοβαρή προσβολή η οποία μπορεί να είναι μεμονωμένη, τις περισσότερες όμως φορές αποτελεί μέρος του συνολικού φάσματος της δερματικής νόσου. Αφορά έως και το 50% των ασθενών  με ψωρίαση. Τα νύχια μπορεί να αποκολλούνται από την υποκείμενη ονυχαία κοίτη, να παρουσιάζουν στιγμοειδείς εμβυθύνσεις (βοθρία), να γίνονται παχιά, έως εξαιρετικά δύσμορφα. Τόσο τα λειτουργικά προβλήματα, όσο και τα ψυχολογικά που προκύπτουν, είναι πολύ σοβαρά.

Μιλώντας για προσβολή των πτυχών του σώματος, αναφερόμαστε στη εμφάνιση ψωρίασης στις μηρογεννητικές πτυχές, τις μασχάλες, κάτω από τους μαστούς, τον ομφαλό.  Αυτή η προσβολή είναι συχνότερη στους παχύσαρκους, όπου η τριβή στα «κλειστά» μέρη του σώματος φαίνεται να προκαλεί την εκδήλωση της ψωρίασης. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, είναι εμφανής η ερυθρή βλάβη, η οποία μπορεί να έχει και διαβρώσεις, αλλά, κατά κανόνα, λείπει το λέπι. Αν αποτελεί τη μόνη εκδήλωση της ψωρίασης, τότε η διάγνωση μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. 

Πόσο πρέπει να ανησυχεί κάποιος για την υγεία του όταν πάσχει από ψωρίαση;

Η ψωρίαση είναι μία φλεγμονώδης νόσος. Όταν αυτή η φλεγμονή είναι περιορισμένη σε μια μικρή έκταση του σώματος, πιθανότατα δεν έχει επίδραση στη γενικότερη υγεία του ασθενή, πλην του αισθητικού προβλήματος και πόσο αυτό μπορεί να τον επηρεάζει ψυχολογικά. Όταν όμως η έκταση τείνει να αυξηθεί τότε η επίδραση της δερματικής φλεγμονής μπορεί να είναι συστηματική, δηλαδή να επηρεάζει κι άλλα συστήματα ή όργανα.

Τι είναι οι συνοσηρότητες;

Συνοσηρότητες ονομάζουμε την συνύπαρξη άλλων νόσων,  με την ψωρίαση και οι οποίες φαίνεται να συνδέονται με αυτήν.  Η ψωριασική αρθρίτιδα, το μεταβολικό σύνδρομο, οι καρδιαγγειακές νόσοι, οι φλεγμονώδεις νόσοι το εντέρου, η κατάθλιψη, η λιπώδης διήθηση του ήπατος μη αλκοολικής αιτιολογίας μπορεί να συνυπάρχουν με την ψωρίαση, σε ποσοστό μεγαλύτερο από το γενικό πληθυσμό.   

Η ψωριασική αρθρίτιδα εμφανίζεται περίπου στο 1/3 των ασθενών με ψωρίαση, συχνότερα στην 4η δεκαετία της ζωής και παρουσιάζει πόνο και διόγκωση των αρθρώσεων, μεγάλων ή μικρών και αν παραμείνει αθεράπευτη μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες παραμορφώσεις. 

Το μεταβολικό σύνδρομο (κοιλιακή παχυσαρκία, υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, δυσλιπιδαιμία) απαντάται συχνά στους ασθενείς με ψωρίαση και αποτελεί κίνδυνο για καρδιαγγειακές νόσους. Αλλά και η σοβαρή ψωρίαση μόνης μπορεί να αποτελεί κίνδυνο για καρδιαγγειακές νόσους όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Θεραπεύεται η ψωρίαση;

Την ψωρίαση πρέπει να την αντιμετωπίζουμε ως χρόνια νόσο η οποία χρήζει, τις περισσότερες φορές,  συνεχή θεραπεία και παρακολούθηση. Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπείες, συνεχώς αυξανόμενες τα τελευταία χρόνια, οι οποίες μπορούν να φέρουν ύφεση στη δερματική νόσο και μαζί με αυτό να βελτιώσουν την επιβάρυνση που φέρνουν οι συνοσηρότητες αλλά και την ποιότητα ζωής των ασθενών.  

Τι είδους θεραπείες διαθέτουμε για την ψωρίαση;

Σήμερα υπάρχει μεγάλο εύρος στις θεραπείες για την ψωρίαση, δίνοντας μας τη δυνατότητα να εξατομικεύουμε την αντιμετώπιση, ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου, τις συνοσηρότητες, τις επιθυμίες και δυνατότητες του ασθενή.

Έτσι για τις ήπιες μορφές ψωρίασης, συνήθως δίδονται μόνο τοπικές θεραπείες, όπως κρέμες, αλοιφές, γαλακτώματα, λοσιόν. Στις σοβαρότερες όμως μορφές και όταν συνυπάρχει ψωριασική αρθρίτιδα, χορηγούνται συστηματικές θεραπείες. Αυτές διακρίνονται  στις παλαιότερες, από του στόματος χορηγούμενες, και τις νεότερες βιολογικές  θεραπείες οι οποίες είναι με τη μορφή ένεσης. Επιπλέον στις νεότερες υπάρχει μια ακόμη από του στόματος θεραπεία η οποία ανήκει στην κατηγορία των μικρών μορίων.